Mind

De complexiteit van een eetstoornis

10 oktober 2020, oftewel: World Mental Health Day. Een dag die wordt gehouden om psychische problemen meer bekendheid te geven, de vooroordelen hierover te bestrijden én om mensen te stimuleren om informatie op te zoeken over deze problemen of om hulp voor deze problemen te zoeken.

Omdat ik zelf nog iedere dag te maken heb met mijn eetstoornis, is dit een dag die ik niet graag aan me voorbij laat gaan. Ik vind het onwijs belangrijk om meer bewustzijn te creëren over psychische ziektes en de complexiteit en de impact hiervan. En waar kan ik nou beter over schrijven dan mijn eigen psychische aandoening: anorexia. Want hoewel ik er van de buitenkant misschien gezond uit zie, is deze gezondheid in mijn hoofd af en toe nog niet te vinden.

‘Je kunt het hebben’

Dat een mentale ziekte als Anorexia Nervosa complex is en veel aandacht nodig heeft, wordt al duidelijk als ik je vertel dat het niet op te lossen valt door ‘gewoon te eten’. Helaas wordt er wel vaak gedacht dat dit de oplossing is. ‘Jij hebt geluk dat je moet aankomen, dan mag je alles eten’, ‘je kunt het goed hebben, hoor!’ of ‘stel je niet aan, het is maar eten’ zijn uitspraken die ik in de afgelopen jaren regelmatig heb gehoord. Logisch, want een groot deel van de mensen is er nog steeds van overtuigd dat eetproblematiek te maken heeft met eten.

Verschillende oorzaken

Dit is echter niet waar. Een eetstoornis kan verschillende achterliggende oorzaken hebben, die ook weer verschillen per persoon. Denk aan zaken als pesterijen, een negatief zelfbeeld, een nare gebeurtenis of de drang vanuit huis om te moeten presteren. Het zijn allemaal dingen die jou het gevoel kunnen geven dat je niet goed genoeg bent en geen plekje op de wereld mag innemen. Dingen die je zelfvertrouwen naar 0% brengen en waardoor je opzoek gaat naar een vorm van controle en houvast. Deze controle vind je uiteindelijk in eten (en vaak ook beweging). Iets wat kloppend is met de letterlijke vertaling van Anorexia Nervosa: gebrek aan eetlust door een psychische oorzaak.

Een negatief zelfbeeld

Als ik naar mijzelf kijk, heeft mijn eetstoornis zich een aantal jaren geleden ontwikkeld door gebrek aan zelfvertrouwen en een negatief zelfbeeld. En dan wil ik allereerst zeggen dat mijn thuissituatie hier niks mee te maken heeft gehad. Mijn ouders geven namelijk niet om prestatie en telkens maar beter zijn, zij geven om geluk. Nee, dat negatieve zelfbeeld heb ik er echt helemaal zelf ingepraat. Toen ik, eerder als mijn leeftijdgenootjes, in de puberteit kwam, ging ik mezelf vergelijken. Om mij heen zag ik dat iedereen wel een talent voor iets had. Mijn ene vriendin was onwijs goed met creatieve, kunstzinnige dingen, de ander sportte in hoge teams, weer een ander was zo slim dat ze gegarandeerd naar vwo ging. En ik? Ik kon niks… Tenminste, dat is wat ik tegen mezelf zei en helaas nog steeds af en toe tegen mezelf zeg.

Het was al te laat

Toen ik voor mezelf besloot dat het tijd was om iets te vinden waar ik goed in was, besloot ik dat ik dan eerst eens af moest vallen. ‘Dan word ik al een heel stuk aardiger gevonden’, was mijn overtuiging. Waarom? Geen idee, want vriendjes en vriendinnetjes heb ik altijd gehad en écht dik of vol was ik ook niet. Het begon dan ook met ‘maar’ twee kilo, maar al snel bleek dat ik wél goed was in afvallen. Dit, in combinatie met een nieuwe sport (atletiek), zorgde ervoor dat ik motivatie kreeg om door te gaan met deze oh zo ‘gezonde leefstijl’. Ik kreeg al vrij snel van mijn familie te horen dat ik er slechter uit kwam te zien en zelfs moeders van vriendinnen vertelde mijn moeder dat mijn ouders uit moesten kijken, omdat ik niks wilde eten bij hun thuis. Ik was verblind door de kilo’s die eraf vlogen en het getal op de weegschaal. Maar toen ik me bedacht dat het wel goed was zo, was het al te laat…

Samen in een eetstoornis

Voor ik het wist zat ik namelijk bij de dokter voor hulp om aan te komen. Dit lukte uiteindelijk, maar het besef dat ik een eetstoornis had en dus andere hulp nodig had, kwam bij mij pas later. Desondanks was de impact van mijn ziekte al groot. En dan heb ik het niet alleen over mijzelf, maar ook over andere mensen. Thuis was eten niet meer zo gemakkelijk als voorheen. Bij het zien van vet in de pan sprongen er al tranen in mijn ogen en dat zorgde voor flink wat stress rondom de maaltijden. Met een Bourgondische vader en een moeder die graag iedereen tevreden stelt, werd dat dus een hele opgave. Hetzelfde geldt voor bezoekjes aan mijn opa en oma. Maar ook mijn vriendinnen zag ik minder en als ik ze al zag, was ik vaak niet de gezelligste. Mijn eetstoornis had niet alleen invloed op mij, maar ook op mijn naasten.

Aanpassen en opletten
Het liefst heb ik zelf de controle over hetgeen dat ik eet. Uiteten gaan blijft dan ook nog wel lastig soms.

Zelf vind ik dit onderdeel op dit moment erg lastig. Iedere dag zie ik mijn ouders zich aanpassen voor mij of zie ik mensen in mijn omgeving op mijn reacties letten wanneer het op eten aankomt. ‘Nannique, vind je het goed als we dit weekend een keer frietjes eten?’ Hoewel de meeste jongeren hier niet over zouden twijfelen, moet ik eerst drie keer nadenken. In een fractie van een seconde lijk ik wel een econoom die zo snel mogelijk berekeningen probeert te maken. En dan niet op het gebied van geld, maar om te controleren of ik die frietjes wel ‘mag’ eten. Tegen de tijd dat ik de moed bij elkaar heb gesprokkeld om er mee in te stemmen, zie ik al dat mijn ouders de vraag liever terugnemen. Dit gaf me lang het gevoel dat ik de volledige keuzevrijheid van mijn ouders wegnam en dat voelde vreselijk. Hoewel ik nu gelukkig weer bijna volledig mee kan eten, betekent dit niet dat het altijd gemakkelijk gaat en dat ik geen angst in de ogen van mijn ouders zie op het moment dat er zo’n vraag wordt gesteld.

Alleen eten is niet de oplossing

Dan weer even terug naar het begin van deze blog, waarin ik vertelde dat je eetproblematiek niet op kunt lossen door simpelweg meer te eten. Het klopt dat je je gedurende het herstel van een eetstoornis moet uitdagen door portievergroting, meerdere maaltijden, het eten van ‘verboden’ producten of het hebben van minder beweging, maar er komt veel meer bij kijken. Om te herstellen van een eetstoornis moet je jezelf leren accepteren om wie je bent. Je moet geluk vinden in de dingen die je op dit moment hebt en niet om hetgeen wat je zou willen hebben. Je leert jezelf niet te accepteren door een boterham extra te eten. Om van jezelf te gaan houden, zal je dieper moeten graven naar de verschillende oorzaken die ervoor zorgen dat je op dit moment niet van jezelf houdt. Hierdoor leer je manieren te vinden waardoor je voor jezelf zorgt en die jou het gevoel geven dat je wel op deze wereld mag zijn. En naarmate je beter voor jezelf gaat zorgen, kom je lekkerder in je vel te zitten en kun je uiteindelijk de zoektocht naar controle rondom eten en sporten loslaten.

Mijn tip
Toen ik dit kaartje afgelopen zomer vond, wist ik direct dat deze in mijn kamer moest hangen.

Het vinden van manieren om jezelf terug te trekken en voor jezelf te zorgen kan lastig zijn. Want hoewel de een ontspant door het lezen van een boek, gaat de ander liever tv-kijken of spelletjes spelen. Ook deze zoektocht is een deelproces van het grote herstelproces van een eetstoornis. Soms lukt het om hier alleen uit te komen, soms heb je inspiratie van anderen nodig en soms heb je hier professionele hulp bij nodig. Zelf merkte ik dat ik op een gegeven moment door de bomen het bos niet meer zag en vroeg ik naar zo’n vijf jaar ziek te zijn eindelijk om professionele hulp. Terwijl ik deze vraag naar hulp in het begin een schande vond, want “waarom zou ik dat verdienen?’, zie ik nu in dat je niet alles alleen kunt en hoeft te doen. Vragen om hulp laat zien dat je vecht voor wat je wil en dat maakt je juist krachtig. Mijn grote tip voor jou op deze World Mental Health Day is dan ook dat met welke (mentale of psychische) ziekte je ook te maken hebt, je hulp zoekt. Want man man man, wat kan het leven mooi en anders zijn wanneer je besluit geen gehoor meer te geven aan de vervelende stemmen in je hoofd. En ja, dat ben je waard!

Of je nou ervaring hebt met een eetproblematiek, niet goed weet of je last hebt van eetproblematiek, iemand kent met een eetstoornis of juist een complete buitenstaander bent, ik hoop dat je mede door deze blog meer te weten bent gekomen over eetstoornissen als anorexia. Hoewel deze blog nog lang niet alle aspecten van een eetstoornis behandeld, hoop ik dat de complexiteit van de ziekte een stukje duidelijker is geworden en dat ‘gewoon eten’ niet de oplossing is. De echte oplossing ligt dieper en om te herstellen is het belangrijk dat jij of de persoon die jij kent op zoek gaat naar (professionele) hulp, zodat de controle over voeding en beweging langzaamaan kan worden losgelaten. 

Heb je vragen over of voor mij rondom dit onderwerp? Of wil je even je hart luchten? Stuur dan gerust een berichtje!

Liefs!

Op welke manier sta jij stil bij de Internationale dag van de psychische gezondheid?

2 reacties

Laat een antwoord achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.